آشنایی با منظومۀ خورشیدی (بخش نخست)

---

آشنایی با منظومۀ خورشیدینوشته‌: محمد علیزاده

این نوشتار پیشتر در مجله‌ی دانشمند منتشر است.

برای دیدن عکسها در اندازه‌ی بزرگتر روی آنها کلیک کنید

 

همه می‌دانیم که در منظومۀ خورشیدی چند سیاره وجود دارد؛ اما آیا می‌دانید که در همین سامانه چند ماه وجود دارد؟ آیا می‌دانید که بزرگترینِ این ماه‌ها کدام است؟ و آیا می‌دانید که تعدادی از این ماه‌ها، از برخی سیاره‌های این سامانه بزرگتر هستند؟ در این نوشتار، بنابر اندازه، با اجرامی که در سامانۀ خورشیدی وجود دارد آشنا خواهیم شد.
هر سامانۀ خورشیدی، دارای یک ستارۀ مرکزی است که بزرگترین جرم آن نیز هست. اجرامی که به دور ستاره می‌گردند، سیاره و اجرامی که به دور سیاره‌ها می‌گردند، ماه هستند. در منظومۀ خورشیدیِ ما، زمین سیاره است و ماهِ آن را "ماه" می‌نامیم. ماهِ زمین کمابیش جرم بزرگی است و نقشی بسیار پررنگ در به وجود آمدن زندگی در روی زمین دارد. سیاره‌های دیگر نیز دارای ماه هستند. اندازۀ تعدادی از آنها بسیار بزرگ و تعدادی بسیار کوچک هستند. همچنین در سامانۀ خورشیدی، به جز سیاره‌ها و ماه‌های آنها، سیاره-های کوتوله‌ای چون پلوتو و اریس وجود دارند که در مدارهای بسیار دوردست که به آن ناحیۀ فرانپتونی گفته می‌شود به دور خورشید می‌گردند. و نیز در مدار میان سیارۀ بهرام و مشتری، کمربندی از سنگهای بزرگ و کوچک وجود دارد که به آن کمربند سیارکها گفته می‌شود.
اینک به ترتیب بزرگی، به معرفی اجرام سامانۀ خورشیدی و بررسی تعدادی از ماه‌ها می‌پردازم.