بوزون هیگز چیست؟ (بخش دوم)

---

نویسنده: محمد علیزاده

فروریزی جهان نیوتن
اکنون به قرن بیستم و جهان انشتین وارد می‌شویم: نخستین ضربه را بر این جهان، حتی پیش از آغاز سد‌ه‌ی بیستم، دانشمندی به نام مایکلسون وارد ساخت. او دستگاهی ساخت به نام تداخل‌سنج و می‌خواست سرعت زمین را نسبت به "دستگاه مطلق اتر" به دست آورد که بارها آزمایش کرد و نتیجه‌ای نگرفت. دومین ضربه را هم انشتین وارد ساخت که برای انداز‌ه‌ی سرعت، حدی در نظر گرفت. در نتیجه دیگر نه دستگاه مطلق معنی داشت، نه اتر و نه گرانش و جرم و سرعتِ بی‌نهایت. همه چیز حد و اندازه‌ای داشت و دیگر هیچ چیز مطلق نبود، همه چیز نسبی شد، حتی زمان. جهان نسبیتی انشتین دارای دو اصل اساسی است:
۱- قوانین فیزیک در تمام دستگاه‌های لَخت یکسان است و هیچ دستگاه مرجع مطلقی در جهان وجود ندارد.
۲- سرعت نور در فضای تهی و در تمام دستگاه‌های لخت ثابت است.
به عبارتی، اگر جرمی را شتاب دهیم، هر چه به سرعت نور، یعنی حد نهایی سرعت نزدیک شویم، جرم به سمت بی‌نهایت میل می‌کند و نیز زمان کندتر می‌گذرد. نکته‌ی مهم‌تر این که در جهان انشتین، انرژی و ماده هم‌ارز هستند، یعنی جرم جسم را می‌توان به صورت محتوای انرژی آن مورد ارزیابی قرار داد. بنابراین انرژی دارای جرم است. در تعاریف نسبیت هم نور از کوانتوم‌های انرژی تشکیل می‌شود که آن را فوتون می‌نامند و با سرعت نور حرکت می‌کند. همچنین انشتین در سال 1915 نسبیت عام را ارائه کرد تا رویدادهای فیزیکی برای دستگاه‌های شتابدار هم مانند دستگاه‌های لخت، به خوبی مورد بررسی قرار گیرد و در نتیجه نسبیت خاص به عنوان حالت خاصی از نسبیت عام در آمد.

 

سربلندی دوباره برای نظریۀ نسبیت عام انشتین

---

به مناسبت صدمین سال انتشار نظریه نسبیت انشتین، مقاله‌ای که چند سال پیش در مجله‌ی دانشمند به چاپ رسانده بودم را در اینجا بازنشر می‌کنم.

سربلندی دوباره برای نظریۀ نسبیت عام انشتین

برگردان: محمد علیزاده

کشف تپ‌اختری بسیار شگفت‌انگیز که تاییدی است دوباره بر درستی پیش‌بینی‌های نظریۀ نسبیت عام.
به تازگی تپ‌اختری شگفت‌انگیز کشف شده که دامنۀ آزمایش‌های درستی "نظریه نسبیت عام" را زمینه‌ای تازه بخشیده است.
تا امروز که گفته‌های انشتین درست بوده است.

در این تصویر هنری، این دو جرم شگفت‌ انگیز انگاشته شده که جرم کوچکتر، بسیار سنگین‌تر است و هر ثانیه 25 بار به دور محور خود می‌گردد و هر 2 ساعت و نیم به همراه کوتولۀ سپید همدم خود به دور یکدیگر می‌چرخند. ستارۀ نوترونی امواج رادیویی نیرومندی به فضا گسیل می‌دارد که در روی زمین با رادیوتلسکوپ دریافت می‌شود. هر چند که این سامانۀ دوتایی در جایگاه خود بسیار بی‌همتا و شگرف است، اما مکان خوبی است که دانشمندان محدودیتهای نظریه‌های فیزیکی را با کمک آن بیازمایند.
نیروی بسیار زیاد گرانش این سامانه، صفحۀ فضا-زمان را خم می‌کند. هر چند هنوز دانشمندان این خمش را به طور مستقیم رصد نکرده‌اند، اما توانستند با اندازه‌گیری هدررَوی انرژی در این سامانه و نیز تغییرات مداری، به آن پی ببرند.

ویدئوی 100 ثانیه‌ای (7): چرا انشتین گفت "خدا تاس نمی‌اندازد؟"

Why did Einstein say 'God doesn't play dice'?

Link