شکافت و گداخت هسته‌ای چیست؟

---

شکافت و گداخت هسته‌ای چیست؟

نویسنده: محمد علیزاده

شکافت هسته‌ای یا شکافتن هستۀ اتم (Fission)، فرایندی است که در آن هستۀ یک اتم سنگین مانند اورانیوم شکافته می‌شود، آنگاه بر پایۀ برابریِ E=MC2، اندازۀ بسیار زیادی انرژی آزاد می‌شود. راز این فناوری، سالها است که برای آدمی آشکار شده و پیامدهای ناگواری چون ساخت بمب هسته‌ای که همان بمب شکافت هسته‌ای است داشته و امریکا در جنگ دوم جهانی، آن را بر سر مردم بی‌دفاع دو شهر ژاپن فروریخت و مردمان بسیاری را کشت و هنوز آثار نابهنجار آن به ریخت سرطان و ناباروَری زنان و کودکان نارَس، بر جای است. استفادۀ دیگر از فناوری شکافت هسته‌ای در نیروگاه‌های هسته‌ای است که این هم چندان بی‌خطر نیست. جدای از آلودگی‌های فراوان پرتوزایی، همواره خطر انفجار نیز وجود دارد. در سال 1986 میلادی، نیروگاه چرنوبیل در کشور اوکراین کنونی منفجر شد و به تازگی و در پی یک زلزله و به دنبال آن یک سونامی، نیروگاه فوکوشیما در ژاپن نیز منفجر شد. پس می‌بینید که شکافت هسته‌ای بسیار خطرآفرین است.

روش دیگری که می‌توان از اتمها نیرو به دست آورد، هم‌جوشی یا گداخت هسته‌ای (Fusion) است. در این روش اتمهای سبکی چون هیدروژن را به هم‌جوشی وادار می‌کنند که پیامد آن، اتم سنگین‌تری مانند هلیم است و انرژی. این همان فرایندی است که در هستۀ خورشید روی می‌دهد و گرمای بسیار زیادی تولید می‌شود. اگر بتوان به این راه‌کارِ تولیدِ انرژی دست یافت، روشی کارامدتر و ایمن‌تر در اختیار آدمی قرار خواهد گرفت، اما شوربختانه هنوز فناوری ما برای چنین بهره‌برداری‌ای، بسنده نیست.

---