یک هفته از کشته شدن دوازده کوهنورد و کوهپیما در کوهستان شمال تهران گذشت. هر سال دی و بهمن از ماههای خطرناک کوهنوردی هست و خطر برای حرفهای و آماتور فرقی قاعل نمیشه. در نتیجه ما باید آگاهی و توانایی خودمون رو برای رویارویی با خطر، هر چه بیشتر بالا ببریم.
یکی از خطراتی که کوهنوردی و کوهپیمایی زمستانی به همراه داره و کمتر جایی ازش صحبت شده، خطر تنفس در هوای سرد کوهستان هست. وقتی فعالیت بدن افزایش پیدا میکنه، در نتیجه ضربان قلب و بعد فشار خون افزایش پیدا میکنه، چون ماهیچهها نیاز به اکسیژن بیشتری دارن و حامل اکسیژن به اونها، خون هست. وظیفهی تامین هوای مورد نیاز بر عهدهی ششهاست و با فعالیت بالا، تعداد تنفس در دقیقه هم افزایش پیدا میکنه و در نتیجه مقدار ورودی هوا به ششها هم افزایش پیدا میکنه تا ماهیچهها و مغز دچار کمبود اکسیژن نشن و به خوبی به کار خودشون ادامه بِدن. در هوای سرد، با هر تنفس، سرمای هوا هم وارد ششها میشه. اگر توی شهر تمرین کنین، همین رفت و آمد هوای سرد باعث التهاب گلو و لوزهها و در ادامه سرماخوردگی و گلودرد میشه. پس باید حتمن ورودی هوا به گلو گرم باشه و بهترین کار، بستن یک دستمال گردن نازک روی دهان هست. شنیدم و خوندم که برخی میگن این کار باعث مشکلات تنفسی و قلبی و مغزی میشه. متاسفانه طبق معمول مزخرفات در فضای مجازی فراوان هست و مردم هم حوصلهی یک جستجوی ساده و یا پرسش از پزشک رو ندارن. من سالهاست که با این روش تمرین میکنم و همیشه هنگام تمرین در هوای سرد جلوی دهانم رو با دستمال گردن میپوشونم و هیچ اتفاقی هم برای هیچ جایی از بدنم نیافتاده.
و اما در کوهستان این امر حیاتیتر هم هست. پوشش جلوی دهان و عدم تنفس هوای سرد، از افت دمای بدن جلوگیری میکنه و موجب پیشگیری از یک نکتهی خیلی خیلی مهمتر هم میشه که خیلی از دوستانِ حتا کوهنورد هم متاسفانه ازش بیاطلاع هستن. وقتی باد در کوهستان میوزه، برف پودر شدهی زیادی در هوا معلق میشه و در صورت نپوشوندن راه ورود هوا، این ریزبرفها هم وارد ششها شده و کم کم باعث افت کارایی اکسیژنرسانی به مغز و ماهیچهها میشن، در نتیجه به دلیل کاهش اکسیژن در مغز، سطح هوشیاری فرد پایین میاد و به دلیل کاهش اکسیژن در ماهیچهها، توان بدنی کاهش پیدا میکنه. یکی از مهمترین دلایل عدم تصمیمگیری صحیح در شرایط توفانی و گم شدن و سقوط از صخره، متاسفانه همین نکته هست.
برای پوشش دهان و بینی در زمستانِ کوهستان و در ارتفاع بالا و در سرمای شدید و هوای توفانی به ویژه ، دیگه دستمال گردن و چفیه و از این چیزها به درد نمیخوره، باید کلاه بلند دو لایه و پولار کوهستان داشته باشید که تا روی گردن رو به خوبی بپوشونه، یک لایهی کشی زیری و لایهی پولار رویی که سر و صورت و دور گردن رو به طور کامل پوشش بده. فقط یک شکاف جلوی چشمها باز باشه که اونم با عینک توفان پوشش داده بشه و جلوی دهان برای تنفس بهتر در این نوع کلاهها پارچهای نازکتر دوخته شده.
کلاه باید از جنس پلار باشه که به اصطلاح امکان تنفس داشته باشه و بتونه عرق سر و بخار حاصل از تنفس رو به سرعت پس بده که در سرمای کشنده ارتفاع یخ نزنه و قندیل نبنده. عکسهای دوستان نجات یافته در هفتهی قبل شاهد این مدعاست که کلاه بافتنی و چفیه به درد صعود زمستانی و به ویژه در هوای توفانی نمیخوره عزیز جان. نکتهی مهم دیگه به همراه داشتن کلاه و دستکش اضافه در کوله هست. حتا اگر دو سه کلاه و دستکش هم به همراه داشته باشید ضرر نداره.