خرده اندیشه

نوشته‌ها، ترجمه‌ها و اندکی از اندیشه‌های پراکنده‌ی من

خرده اندیشه

نوشته‌ها، ترجمه‌ها و اندکی از اندیشه‌های پراکنده‌ی من

چه تعداد کهکشان در جهان وجود دارد؟



چه تعداد کهکشان در جهان وجود دارد؟


مترجم: محمد علیزاده

منبع: http://www.space.com


برای دیدن عکسها در اندازه‌ی بزرگ روی آنها کلیک کنید


کهکشان‌ها، این توده‌های سترگ و هنگفت از ستارگان که جهان را انباشته‌اند، در همه جا وجود دارند. شاید بهترین نمونه برای درک این واقعیت، تصویری باشد که تلسکوپ فضایی هابل از ژرفنای فضا گرفته است: "میدان فراژرف هابل"؛(1) مجموعه‌ای از تعدادی عکس گرفته شده توسط هابل که در کنار هم قرار داده شده و هزاران کهکشان را در یک تصویرِ هم‌نهاده نمایش می‌دهد.


 
نام این تصویر میدان فراژرف هابل است. این تصویر از ترکیب تصاویر تلسکوپ فضایی که در طی ده سال گرفته شده، به دست آمده است. این تصویر تنها از هدف‌گیری به سوی بخش بسیار کوچکی از آسمان شب به دست آمده است. با نگاه به این تصویر، به 13/4 میلیارد سال در گذشته‌ی جهان سفر می‌کنیم. این تصویر تنها بخش بسیار بسیار کوچکی از کیهان است. بنابر بررسی‌های دانشمندان، در جهان بیش از 200 میلیارد کهکشان وجود دارد که بخشی از آن را در این عکس مشاهده می‌کنید.

برآورد تعداد کهکشان‌هایی که در جهان وجود دارد، کار بسیار سختی است. وقتی تعداد به میلیاردها برسد، به دست آوردن عددی سرراست مشکل است، همچنین، گاه گاه نیز با محاسبات تازه، برآورد تعداد افزون می‌شود. مشکل دیگر، محدودیت ابزار و افزار رصد است. برای گرفتن بهترین تصویر، تلسکوپ‌ها باید قطر عدسی و آیینه‌ی بزرگتر داشته باشند و برای جلوگیری از واپیچش و کژدیسی حاصل از هوای زمین، آنها را بر بالای هواسپهر قرار داد. با این حال و با این که برآورد کارشناسان با هم متفاوت است، دامنه‌ی پذیرفته شده بین 100 تا 200 میلیارد کهکشان است.

 
تلسکوپ فضایی هابل
 
ادامه مطلب ...

پنگوئنی کیهانی که از تخم کهکشانی خود نگهبانی می‌کند


پنگوئنی کیهانی که از تخم کهکشانی خود نگهبانی می‌کند

تلسکوپ فضایی هابل دو کهکشان را در نزدیکی همدیگر رصد کرده که از نگاه دوربین، مانند پنگوئنی است که در دل کیهان از تخم خود نگاهبانی می‌کند.


برگردان مقاله به پارسی: محمد علیزاده



آرپ-142، کهکشان ان.سی.جی-2936
تصویر بزرگتر و با کیفیت

   دانشمندان سازمان فضایی اروپا و دانشمندان ناسا با کمک تلسکوپ فضایی هابل، تصویری زیبا از دو کهکشان در حال برخورد ثبت کرده‌اند. این دوتایی را آرپ-142 نام نهاده‌اند. هنگامی که دو کهکشان از مسیر خود منحرف شده و به سوی همدیگر نزدیک شوند، سرآغاز بَرهَم‌کُنِش‌هایی خواهد شد که موجب دگرگونی‌هایی شگرف و تماشایی در هر دو کهکشان می‌شود. در برخی موارد موجب به هم پیوستن آنها و در مواردی نیز موجب نابودی هر دو می‌شود.
   در وسط و پایین این تصویر، نمای در هم پیچیده و آبی‌فام کهکشان ان.سی.جی-2936 دیده می‌شود که یکی از دو کهکشان دوتایی آرپ-142 است که در استارگان (صورت فلکی) مار آبی قرار یافته است. ستاره‌شناسان آماتور که برای این کهکشان نام "پنگوئن" را برگزیده‌اند، پیشتر مانند یک کهکشان مارپیچی معمولی بوده که در اثر گرانش همدم کیهانی خود به این ریخت درآمده است.
   در باقی‌ماندۀ ساختار مارپیچی که هنوز دیده می‌شود، برآمدگی‌ای وجود دارد که همانند چشم پنگوئن است و پیرامون این چشم نیز هنوز می‌توان آثار بازوان کهکشان را که روزگاری به دور آن پیچیده شده بود مشاهده کرد. این بازوان از هم گسسته، اکنون چون رگه‌هایی سرخ و آبی‌فام، پیکرۀ این پرندۀ کیهانی را ریخت داده‌اند. این رگه‌ها به پایین و به سوی همدم کهکشان ان.جی.سی-2936 خمیده شده‌اند، جایی که انگار کهکشان ان.جی.سی-2937 مانند تخمی سفید و درخشان در زیر پای پرندۀ مادر قرار یافته است. این زوج کیهانی در مانستگی‌ای بی‌مانند و بی‌همتا، همچون پنگوئنی که سر خم کرده و از تخم خود نگاهبانی می‌کند، به نظر می‌رسند. پیامدهای برهم‌کنشِ گرانشیِ میان کهکشان‌ها می‌تواند ویران کننده باشد. دوتایی آرپ-142 نیز تا اندازه‌ای به هم نزدیک شده‌اند که می‌توانند با جابجایی ماده در اثر تاثیرات گرانشی، کنش‌هایی ویرانگر بر یکدیگر داشته باشند.
   در بالای تصویر، دو ستارۀ درخشان دیده می‌شود که هر دو از آرپ-142 نسبت به زمین نزدیکتر هستند. به نظر می‌رسد یکی از آنها دارای دنباله‌ای از مواد درخشان آبی‌فام باشد که در واقع این دنباله، خود یک کهکشان دیگر است که در پشت و فاصله‌ای دورتر در کیهان قرار یافته است. این کهکشان، دورتر از آن است که بر روی برهم‌کنش‌های دوتایی آرپ-142 تاثیری داشته باشد. چندین کهکشان سرخ‌فامی که در نزدیکی و پایین ان.جی.سی-2936 دیده می‌شود نیز تاثیری بر این دو ندارند. همچنین در پس‌زمینۀ تصویر، تعداد زیادی کهکشان سرخ و آبی دیده می‌شود که در فاصله‌ای بی‌نهایت دور از زمین قرار دارند، اما چشم تیزبین هابل، آنها را نیز شکار کرده است.
 

تصویر بزرگتر
 

 نام این زوج کیهانی از نام ستاره‌شناس ایالات متحده، "هالتون آرپ" برگرفته شده که پدیدآورندۀ اطلس کهکشان‌های ناهنجار1 است. کتاب راهنمایی که کهکشان‌هایی با ریخت‌های ناهنجار و شگفت‌انگیز در آن فهرست شده و برای نخستین بار در سال 1966 منتشر شد. آرپ، این فهرست راهنما را برای درک چگونگی دگردیسی و دگرگونی ریخت کهکشان‌ها در گذر زمان گردآوری کرد، موضوعی که از نظر او به اندازۀ کافی به آن پرداخته نشده بود. او اهداف رصدهای خود را بر اساس ریخت عجیب و ناهنجارشان برمی‌گزید، اما ستاره شناسان پس از او دریافتند که بسیاری از اجرامی که آرپ در کتاب خود فهرست کرده، در واقع کهکشان‌هایی هستند که بر هم دیگر کنش داشته و در حال برخورد برخورد و در هم فرو رفتن هستند.



منبع: www.spacetelescope.org

1- برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به:
Atlas of Peculiar Galaxies: http://ned.ipac.caltech.edu/level5/Arp/frames.html